DİĞER DİNLERDE ORUÇ

            Maniheizm: Hristiyanlıkla maniheizmin sentezlenmesinden oluşan bu gelenek dininde, hristiyan ve mecusilerden etkilenen maniheistler oruç tutarlar. Oruç onlarda avamın yani halkın orucu, havasın yani seçkinlerin orucu olmak üzere iki sınıfa ayrılmıştır. Halk kesimi 30 gün, seçkinler ise 80 gün oruç tutarlar. Mezhepler arası oruç farklılıkları görülmektedir. Genel olarak yılın sonunda 100 gün oruç tutmuş olurlar.  Oruçlarının son günü kurucularının öldüğü güne denk gelir ve o gün hem yas hem bayram yaparlar. Pazar günleri haftalık oruç ta tuttukları olmaktadır.

Budizm: Budizmde oruç, yeminini yenilemek, insanın kendi nefsi arzularını frenleyip kendine hakim olmak olarak tanımlanmaktadır. Rahipleri arasında daha katı bir şekilde uygulanır ve dolunay ve yeniayda oruçlu olarak toplanırlar. İster din adamı olsun ister olmasın herkes kendi gözüne, diline, eline hakim olmayı oruçla kontrol altına alırlar. Mezhepleri arasında, tibetli budistlerde yaygın olan 4 gün süren bir oruçları vardır. Bu oruçta ilk iki gün tamamen dua ve günah itirafında bulunup, ikinci gece yarısından 4.gün güneş batıncaya kadar tükürüklerini bile yutmazlar.

Hinduizm: Hindu din adamları brahmiler yıl boyunca sık sık değişik oruçlar tutarlar. Adak oruçları ve yıllık periyodik oruçları olmak üzere iki çeşit oruçları vardır. Sınıflandırılmış insanlar kendi sınıfının orucunu tutmakla yükümlüdürler. Ay takvimine bağlı olarak her ayın 1. ve 15. günü oruç tutarlar. Oruç hinduizmde çok yaygın var olmakta olup, şekli açısından her grup, sınıf, hatta kişisel olarak bile değişkenlik göstermektedir.

Caizm: Güney asya dinlerindendir. Oruç çok katı bir şekilde vardır. Bazen 40 gün hiçbirşey yemezler. Genellikle din adamlarını ilgilendiren bir durumdur. Rahipler oruç tuttukları zaman 3 günde 1 yemek yerler.

Sihizm: İslam ile hinduizmin sentezlenmesi sonucu ortaya çıkmış bu dinin kurucusunun şöyle bir ifadesi vardır: “ben ne hindular gibi oruç tutarım, ne de müslümanlar gibi ramazan ayını ihya ederim”. Orucu daha kişisel bir olgu olarak algılamaktadırlar.

Zerdüştlük: Kaynaklarda oruç karşıtı gibi gösterilseler de oruç zerdüştlerde de vardır. Zerdüştler orucu kişinin mevcut durumunu daha iyi hale getirmesi için, gerçek anlamda yeme içmeyi terketmek yerine, ruhsal anlamda daha iyi hale gelmek olarak tanımlarlar.

Yezidilik: Halkın tuttuğu oruç aralık ayının ilk salı, çarşamba ve perşembe günü olmak üzere üç gün arka arkaya tuttuğu oruçur. 3.gün bayram yaparlar, haftanın 1, 6 ve 7.günü oruç tutmazlar. Sonraki hafta başından itibaren 3 gün daha oruç tutarlar. Özel oruçlarını 80 gün olarak din adamları tutar.

Ayrıca inka, maya ve asteklerde de yemek, içmek ve cinsel ilişkiden uzak durmak şeklinde oruç tutulduğu bazı kaynaklarda görülmektedir.  Şu anda adını bilmediğimiz Afrika kabilelerinde bile oruç ibadeti olma ihtimali vardır. Allah-u Teala eski şeriatlerde de orucu emrettiği için dünya üzerinde çok yaygın fakat bozularak değişkenlik göstermiş bir şekilde görülmektedir.

Prof. Dr. Abdülaziz Bayındır’ın kaleme aldığı bu yazı, 10.05.2016 tarihinde www.suleymaniyevakfi.org sitesinde yayımlanmıştır.