ÖFKE ve AFFEDİCİLİK

Öfke ve affedicilik arasında kolerasyon kurulabilir mi?

“Psikoloji tek tek kavramlardan ziyade kavramalar arasındaki ilişkilerle ilgilenir ve kavramlar arasındaki düzenli ilişkileri saptamaya çalışır.”[1] İki kavram arasında bir birini destekleyen ve düzenli bir bağ olup olmadığını göstermek için kullanılan en temel istatistiksel yöntem kolerasyondur.

Öfke ve affedicilik arasında bir birini destekleyen ve düzenli bir kolerasyonun olduğu Stanford Üniversitesi ve Florida Hastanesinde yapılan klinik çalışmalarda öfkenin öldürücü gücü ve affetmenin üstünlüğü klinik olarak ispatlanmıştır. Dr. Dick Tibbes “Affetmenin iyileştirici gücü adlı kitabında bu konuya değinmektedir. Bu konuda Kur’an’da psikolojisiyle ilgilenen uzmanların dikkatini çekecek onlarca ayet bulunmaktadır. Kur’an’da insan psikolojisini ilgilendiren önemli çalışma alanlarının olduğunu düşünmekteyim.

Tevbe suresi 15. Ayetten yola çıkarak “Bir de onların kalplerinde ki kini gidersin ve dönüş yapmayı (tevbe) tercih edenlerin dönüşünü kabul etsin. Allah bilir, doğru kararlar verir.” Kalple bağlantılı bir duygu durumu olduğu ve bu duygu durumumuzun Allah’tan bağımsız bir şekilde düşünülemeyeceği üzerinde odaklanmamızı sağlayan örnek ayetlerden birisidir. Kur’an çözüm odaklı, tüm ihtilafları sonlandıran ve ihtiyacımız olan en güzel kıssalarla şahsiyetimizi inşa eden bir mucizedir.

Öfkenin negatif etkilerinden korunmak ve öfkeyi pozitif ifade edebilmek için kişilerin öfke duygularını tanımaları gerekmektedir. Öfkeyle kendimizi kaybetmeden kontrollü bir şekilde başa çıkmayı öğrenmek, ruh sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamlarda Kur’an, kişinin yaşadığı duygu durumlarını dengeleyen tek kitaptır diyebiliriz. Duygularını kontrol edebilmeyi başaran kişi olgu ve olaylar karşısında,  nasıl bir tavır takınacağını anlar.

Öfke sonucu oluşan davranışsal tepkileri şöyle özetleyebiliriz:

. Madde bağımlılığı (sigara, alkol, uyuşturucu bağımlılığı)

. Yeme bozuklukları

. Saldırganlık

. Şiddet

. Zorbalık

. Davranış bozuklukları

. Huzursuzluk

. Acelecilik, gibi bunların ortaya çıkmasına sebep olan olaylar etmenler, hem dışsal hem içsel faktörlerden dolayı olabilir. Burada kaçırılmaması gereken olay öfkemizin sebebidir. Kişiler kendi istekleri doğrultuda, kendi ölçülerine göre, hayatta değer biçtikleri ne varsa, onları kaybetme korkusuyla hareket ettiklerinde amacına ve isteğine hizmet etmeyen her şeye karşı öfkeye kapılabilir ve öfkeyle hareket ettiklerinde, şiddet ve saldırganlık göstermeye meyillidirler.

Kişiler genellikle bana göre sana göre doğru ve yanlış, iyi ya da kötü şeklinde farklı amaçlar ortaya çıkardıklarında, bu amaçların neye ve kime göre; kime hizmet ettiğiyle alakalı kavram kargaşası yaşamaları doğaldır. Bu sebeplerden dolayı vahiy/Kur’an doğru ve yanlış iyi ya da kötü ne varsa belirlemede mihenk taşımızdır. Örneğin Müminler geçici dünya malı için ahiretlerini, satmazlar. Bu anlamda sadece dünyalık elde etmeye çalışan kişilerle değer çatışması yaşamaları kaçınılmazdır. Müminler, faizcilik yapan kişilerle aynı değer yargılarına asla sahip olmazlar.

O (Allah’tan hakkıyla korka)nlar, bollukta ve darlıkta Allah için harcarlar, öfkelerini yutarlar, insanları affederler. Allah iyilik edenleri sever.(3/134)

Af yolunu tut diyen Cenab-ı Hak, elimize öfkeye karşı panzehir duygusunu da vermiştir. Yani bize göre, kendimize yapılmış bir şeyde ölçü, kıstas sadece kendimiz olabiliriz. Karşı taraf hoşumuza gitmeyen bir şey yaptığında o an da hemen öfkelenebiliriz. Ya da gerçekten haksızlığa uğramışızdır yine öfkelenebiliriz. Her iki durumda da öfkenin bize zarar vermesini önlemek ve psikolojik durumumuzu düzeltmek için işe yarayan tek şey affedebilmektir. Öfkemizi kontrol edebilmek için öfkeyi yutmak sonrasında affedebilmek aslında öfkeyi panzehirle gidermektir. Bu durum zamanla ilişkilerimize olumlu yansıyan bir durum halini alır. Hem kadın hem erkek için öfke kontrolü ve affedicilik, iletişimde birçok olumsuz duygu durumunu ortadan kaldırdığı gibi psikolojimizi de rahatlatan bir hal aldırır.  Oto kontrolü gelişmiş bireyler, sağlıklı bir toplum meydana getirirler.

Affet ki affedilebilesin.

Mürüvvet Çalışkan

____________________________________

[1] www.yenifelsefe.com